Bài 1: thành phố của không gian tĩnh lặng

(Cadn.com.vn) - Vientiane êm đềm và trầm lắng. Đó là không gian của chùa tháp uy nghiêm, của dòng Mê Kông linh thiêng, huyền bí. Vientiane cũng như tính cách của người Lào, không ưa sự ồn ào, náo nhiệt. Vientiane đã cho tôi nhiều cảm nhận thú vị trong những ngày lang thang ở “thành phố trăng” này...

Lào là đất nước của Phật giáo, vì vậy không khó hiểu vì sao giữa thủ đô Vientiane lại có quá nhiều chùa chiền như vậy. Cứ đi trên phố, không lâu lại bắt gặp một ngôi chùa. Chùa được xây ở vị trí quảng đại, sơn son thiếp vàng từ trong ra ngoài, trông sặc sỡ và bắt mắt. Muốn thăm thú chùa chiền, để tâm hồn chìm vào không gian tĩnh lặng ở Vientiane có đi cả tuần cũng không hết. Nhưng, những du khách từ xa tới Vientiane thường tìm đến chùa Thạt Luổng, đây không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo mà còn gắn với lịch sử lâu đời và là biểu tượng của nước Lào. 

Thạt Luổng được in trên Quốc huy và trên tiền Kíp của Lào. Khi tới Thạt Luổng, tôi được một đồng nghiệp người Lào tên Sinou tình nguyện làm “hướng dẫn viên”. Sinou từng học ở Đại học Sư phạm Huế, nên anh nói tiếng Việt khá tốt. Anh bảo, với mỗi người dân Lào, Thạt Luổng giống như “quốc hồn” của họ vậy. Dù đi khắp nơi trên thế giới, hễ nhìn thấy Thạt Luổng là nhìn thấy quê hương. Thạt Luổng được xây dựng từ năm 1566 theo mô hình nậm rượu trên phế tích của một ngôi đền ở Ấn Độ thế kỷ thứ VIII. Chùa có nhiều tháp phụ được sơn son thiếp vàng bên cạnh một tháp chính cao 45m, nằm ngay trung tâm của Vientiane. Ai tới Vientiane mà chưa tới Thạt Luổng chụp một tấm hình kỷ niệm thì cũng như chưa tới Vientiane vậy.

Thạt Luổng - biểu tượng của Lào. Ảnh: P.V

Ngoài Thạt Luổng, ở Vientiane còn có hai ngôi chùa lớn khác cũng được người dân thủ đô tự hào, coi là biểu tượng trong lòng mình. Đó là chùa Pra Keo và chùa Wat Sisaket. Nếu Pra Keo được biết đến như là một bảo tàng về đạo giáo của Lào, thì Wat Sisaket lại in đậm trong lòng người dân bằng cái vẻ trầm mặc, cổ kính. Chùa được xây dựng trong một không gian rộng lớn, trước chùa là những cây chăm-pa cổ thụ uy nghi, trên chùa là những nét chạm trổ, điêu khắc tinh tế đã tồn tại cùng bao thăng trầm thời gian. Bước vào không gian chùa, đặc biệt khi lạc giữa gần 10 ngàn bức tượng PHậT lớn, nhỏ khiến người ta có cảm giác như đang đắm mình trong cõi tĩnh mịch, hư vô của đất Phật mà rũ đi tất cả những bụi bặm phàm trần.

Thạt Luổng - biểu tượng của Lào.

Sinou nói rằng, ở đất nước của anh, hầu hết thanh niên trước khi lập gia đình đều tự nguyện vào chùa tu. Người nào vào ít nhất là 3 tháng, càng nhiều hơn càng tốt. Quãng thời gian đó được người Lào quan niệm giống như để báo hiếu cha mẹ đã sinh thành, nuôi lớn. Vào chùa, họ chỉ đọc sách, tu luyện tính cách điềm đạm, trầm tĩnh hơn chứ không phải làm gì khác. Còn chuyện ăn uống đã có nhân dân lo. Thường mỗi sáng khoảng 1 tiếng đồng hồ, những thanh niên này đi dọc bản, dọc phố, cầu khấn cho người dân, người dân cho xôi, cho bánh, họ đem về và lấy đó làm khẩu phần ăn trong ngày.

Thanh niên Lào lớn lên thường vào chùa tu.

Ở Lào còn theo phong tục mẫu hệ, sau khi cưới, đàn ông phải về ở rể nhà vợ. Mọi việc kinh tế, trụ cột trong gia đình đều do người vợ cai quản, quán xuyến. Điều đó giải thích vì sao con trai Lào rất hiền lành. Còn tính cách người Lào thì khép kín, ưa trầm tĩnh hơn là ồn ào, sôi động. Anh Trần Quốc Tuấn (người Hòa Tiến, H. Hòa Vang, TP Đà Nẵng), hiện là cán bộ Việt Nam tại Nhà máy thuốc lá lớn nhất ở Lào, đã có 8 năm ở Vientiane, kể một câu chuyện mà suốt đời anh không bao giờ quên. Một lần, anh về tỉnh miền Bắc xa xôi của Lào để kiểm tra vùng trồng nguyên liệu thuốc lá. Khoảng 17 giờ, anh từ bản đi ra đường lớn để về thành phố.

Lào có dân số khoảng 6,2 triệu người, 90% theo đạo Phật (tiểu thừa). Ngay từ thế kỷ XIV đạo Phật đã trở thành Quốc giáo của Lào. Hiện cả nước có khoảng 1.400 ngôi chùa lớn nhỏ, và nếu tính theo đầu người, Lào là nước có tỷ lệ chùa cao nhất thế giới.

Trên đường đi, giữa hai bên là rừng hoang vắng, thâm u, bất chợt có một người đứng giữa đường, thân hình vạm vỡ, mặt râu quai nón trông rất bặm trợn. Người này xin đi nhờ xe. Anh Tuấn nghĩ bụng, chắc chắn đã gặp phải thổ phỉ rồi. Vì thế, vừa chở, anh vừa nơm nớp lo sợ. Thế nhưng, đi một đoạn, người này xin xuống xe, rồi quỳ xuống lạy một lạy cảm ơn. Anh Tuấn quá bất ngờ. Thì ra cái vẻ bên ngoài ấy không nói nên được bản tính của đàn ông Lào. Họ rất hiền lành.

Một lần khác, anh Tuấn chứng kiến cảnh nhà bên cạnh liên hoan. Không biết vì giận chồng lý do gì, người vợ gọi đám bạn gái đến uống bia thả cửa, hát hò, nhảy múa còn chồng thì ngồi sau nhà, khi nào vợ bảo ra nhậu thì mới được ra. Đàn ông Lào được tu luyện hiền lành, phụ nữ thì quán xuyến gia đình, nhưng họ cũng có bản tính vốn điềm đạm, thùy mị. Thế nên, đã hình thành tính cách của người Lào... ưa sự trầm tĩnh, khép kín.

Văn Thuấn

(còn nữa)